Fruta eta barazkiak oso elikagai garrantzitsuak dira elikadura osasungarri bat izateko. Egunero eta kopuru gomendatuetan sartuz gero, gaixotasun kardiobaskularrak, idorreria, gizentasuna eta zenbait minbizi-mota izateko arriskua murrizten da, besteak beste.
Bitamina, mineral, ur, zuntz eta bestelako substantzia onuragarri asko dituzte, eta kaloria eta koipe gutxi.
ZENBAT FRUTA ETA BARAZKI JATEA GOMENDATZEN DA?
Ezarrita dago pertsonen osasunerako onura narbenak ematen dituztela eta egunean gutxienez 5 errazio fruta eta barazki kontsumitu behar direla. Elikagai horiek sei hilabetetik aurrera eskaini behar dira eta bizitza osoan mantendu behar dira elikadura osasungarri baten ohiko osagai gisa. Frutek eta barazkiek zuntz dietetikoa, bitaminak eta mineralak dituzte eta beste substantzia fitokimiko onuragarri batzuk ere.
FRUTA ETA BARAZKI GEHIAGO KONTSUMITZEKO TRIKIMAILUAK
Fruta osorik edo zatika jan behar da, ez zuku moduan (naturala izan arren)
Fruta lehortua eta deshidratatua ere kontsumi daiteke: mahatspasak, piku lehorrak, aranak, etab.
Barazki ordinen prestakinak txandakatu egin daitezke (entsalada, gazpatxoa, etab.), egosiekin (egosita, lurrunetan, salteatua, labean, mikrouhin-labean, krema eta pureetan etab.).
Ondoren, fruta eta barazki gehiago kontsumitzeko trikimailu batzuk proposatzen ditugu:
- Fruta freskoz betetako ontzi bat eduki mahaian, marmolean edo hozkailuan.
- Fruta ebakia hozkailuan gorde, ontzi itxi batean, geroago jateko.
- Entsaladetan frutak gehitu (sagarra, laranja, mahatsa, angurria, etab)
- Fruta freskoen dadoak edo ebakiak prestatzea, lanera, eskolara, txangoak egiterakoan, bidaietan… eramateko
- Menuak eta erosketak planifikatu, otordu nagusi bakoitzean barazkiak eta frutak daudela bermatzeko.
Barazkiak lehenengo platerean sartu, adibidez, kuiatxo krema edo brokoli gainerrea ogi txigortuarekin), lehen platerari laguntzeko arroz-paella barazkiekin edo dilista gistauak barazkiekin, oilasko gisatua porruarekin eta azenarioarekin edo legatz xerra labean tipularekin…
- Hainbat barazkiren salteatuak eta prestakinak prestatzea eta ontzietan izoztea, denbora gutxiagoan eduki ahal izateko.
FRUTA ETA BARAZKIAK SEGURTASUNEZ JAN
Frutak ondo garbituz gero ez da beharrezkoa zuritzea. barazkiak batez ere gordinik jaten badira, kontuz garbitu behar dira.
Fruta eta barazki guztiak behar bezala garbitu behar dira, bereziki kontsumitu aurretik prestatuko ez direnak. Garbiketak landarearen zikinkeria eta egon daitzezkeen bakterio edo mikroorganismoak ezabatzen ditu. Bakterio horiek, oro har, egosketaren aurrean sentikorrak dira, baina egosi ezean murriztu egin behar da elikagai gordinak kontsumitzeari lotutako arriskua. Landatik-mahira egiten duen ibilbideko hainbat puntutan eragiten baitute.
Ekoizpen eta banaketa estadioetan elikagaien segurtasunari buruzko araudiak arrisku horiek minimizatzeko ezartzen dituen ekintza ugari egiten dira, hala nola, lehen fasean ekoizpen-praktika onak aplikatzea eta ongarri organikoen edo uren kalitate mikrobiologikoa kontrolatzea. Administrazioek bete daitezen zaintzen dute.
Baina etxeetan ere ezagutu behar dira jardunbide orokor onak eta elikagaiak prestatzen direnean aplikatu, egon daitezkeen arriskuak sahiesteko eta berriak ez sartzeko.
INGURUNEA ZAINTZEA
Garaian garaiko fruta eta barazki freskoak erosi, zaporetsuagoak eta merkeagoak baitira, gainera horien ekoizpenak, kontserbazioak eta garraioak ez dute hain ingurumen-kostu handia.
Aukeratu hurbileko frutak eta barazkiak eta tokiko ekoizleenak: tokiko ekonomiari, landa garapenari eta lurralde garapenari lagunduko dio, landa-eremuak eta hiri-eremuak lotzen eta garraioaren ondoriozko kutsadura murrizten.
Aukeratu soltean edo erabat birziklagarriak, biodegradagarriak edo material birziklatuz eginak diren ontziak. Prozesatutako eta/edo ontziratutako fruta eta barazkien erosketa eta kontsumoa minimizatu, zure osasunak eta batez ere ingurumenak eskertuko du.